“Gerçek Nedir Ne Değildir?”, “Doğal Sayılar Ne Kadar Doğaldır?” ve “Doğal Sayılardan Ne İstiyoruz?” Makaleleri İnceleme

    Matematik Dünyası adlı ünlü matematik dergisi, 2003 kışında çıkardığı sayıda sayılar ve sayıların gerçekliği temalı birtakım makaleler bulundurmakta. Bu makalelerden ardarda konumlandırılmış üç tanesi de, sırasıyla, “Gerçek Nedir Ne Değildir?”, “Doğal Sayılar Ne Kadar Doğaldır?” ve “Doğal Sayılardan Ne İstiyoruz?” adlı makaleler. Bu makaleler birbirinin devamı gibi yazıldığı için inceleme yaparken üçünü beraber alarak inceleme yapmanın doğru olacağını düşündüm. Bu yazıda bu üç makale incelenecek ve yorumlanacaktır. 

Bu üç yazıda genel olarak doğal sayıların gerçekliği üzerine birtakım şeyler anlatılmış. Bu anlatım aşama aşama yapılmış ve bu aşamalar üç ana aşamaya ayrılarak üç ayrı başlık altında incelenmiştir. Yazar seviye atlarcasına bu üç yazıyı basitten kolaya doğru sıralamış. Bu nedenle ilk iki yazı daha sözelken üçüncü yazı olan “Doğal Sayılardan Ne İstiyoruz?” başlıklı yazıda işin biraz daha matematiksel kısmını görüyoruz. 

“Başlangıç seviyesi” diyebileceğimiz ilk yazı olan “Gerçek Nedir Ne Değildir?” başlıklı yazıda, yazar biraz gerçeğin tanımının ne olduğundan bahsetmiş. Herkesin kendi gerçeğinin olduğunu ve tanımların bu gerçeklere göre yapıldığını anlatmış. Bu anlatımı yaparken de demokrasi ya da “Ankara Türkiye’nin başkentidir.” önermesi üzerinden gerçek hayatla alakalı sözel örnekler vermiştir. Sonrasında ise elmanın yere düşmesi gibi elmalar üzerinde gerçeğin ne olduğunu sorgulamıştır. Gerçek hayattan örnekler kullanılarak anlatım yapılması ne kadar açıklayıcı olasa ve yazıyı daha kolaylaştırsa da bir matematik dergisi ve matematik temelli bir yazıya göre kullanılan sözel örnekler aşırı uzun tutulmuş. Verilen örnekler ana temada zaten birbirinin oldukça benzeri. Bu nedenle okurken insanı sürekli aynı şeyi okuyormuş gibi hissettiriyor. Matematikle alakalı bir şeyler okumayı bekleyen bir okur için bu iki sayfanın tamamen örnekler üzerine sözel bir anlatım olması oldukça sıkıcı ve geri kalan makaleleri okuma isteğini azaltıyor.

İkinci yazı olan “Doğal Sayılar Ne Kadar Doğaldır?” başlıklı yazıda ise yazar biraz daha işin matematiksel kısmına geçmiş ve sayılarla ilgili bir şeyler yazmaya başlamış. İlk makalede gerçeğin ne olduğunu anlattıktan sonra ikinci makalede sayıları bir gerçeklik düzlemine oturtmaya çalışmış ve bunu “zürafa” örneği üzerinden yapmıştır. 2 sayfalık bir sözel anlatım sonrasında az da olsa matematiksel içeriğe geçme kısmı yazının başında heyecanlandırsa da yazının sonuna doğru bu heyecan yavaş yavaş sönüyor. Yazı ne kadar sayısal kısma girmiş olsa da hala çok sözel ve sürekli “beş” ya da “zürafa” gibi şeyler görmek bir süre sonra okuyucuyu sıkıyor. İlk makale sonrasında sayısal kısma geçebilmek ve tam olarak anlayabilmek için üç sayfa daha sözel şeyler ve örnekler okumak zorunda olmak okurdaki bütün okuma isteğini söndürüyor. 

Matematikle doğrudan alakalı olan bir şeyler okumayı bekleyen okur, iki sözel makalenin ardından üçüncü makale olan “Doğal Sayılardan Ne İstiyoruz?” başlıklı makale gerçekten okuduğun zaman matematikle alakalı bir şey okuduğunu hissettiriyor. Konu en başından başlanmış ve adım adım ilerlenmiş. Öncelikle bilmek istenilenler verilmiş, sonrasında ise bu istenilenler açıklanarak listedeki şeyler tamamlanmaya çalışılmış. Önceki iki makaledeki açıklamalar ve örnekler sonrasında bu makalede konuya direkt girilmesi okuyucunun sıkılmasını önlediğinden, yazı kısa olduğundan ve anlatım basit yapıldığından okur yazıyı okurken anlayabiliyor ve sıkılmıyor. 

Toparlamak gerekirse yazılarda anlatılmak istenen konu basit ve eğlenceli ancak sözel anlatımlar asıl anlatılmak isteneni geride bırakıyor ve işin çok uzamasına neden oluyor. Bunun dışında anlatımın aşama aşama yapılması okurun zaten basit olan konuyu daha kolay anlamasını sağlıyor. Bu nedenle benim görüşümce yazılar ve anlatılmak istenenler güzel ancak yazı bir başlıkta toplanırsa ve sözel kısımlar kısaltılırsa daha anlaşılır ve eğlenceli bir yazıya ulaşmak mümkün. 


Kaynakça:

Doğal Sayılar Ne Kadar Doğaldır? (2003). Matematik Dünyası , 11-13.

Doğal Sayılardan Ne İstiyoruz? (2003). Matematik Dünyası , 14.

Gerçek Nedir Ne Değildir? (2003). Matematik Dünyası , 9-10.


 

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Sinüs Teoremi ve Sinüs Alan Formülü

  Sinüs Teoremi Sinüs Teoremi, bir üçgendeki her kenarın o kenarı gören açının sinüsiyle oranının eşir olduğunu, bu oranın da çevrel çemberin çap uzunluğuna eşit olduğunu söyleyen teoremdir. Peki bu oranlar neden birbirine ve çevrel çamberin çapına eşittir?  Bir ABC üçgeni hayal edelim ve çevrel çemberini çizelim. Çemberin merkezi O, yarı çapı r olsun. A noktasında oluşturulmuş açıya α dersek O noktasında oluşan açı aynı yayı gören merkez açı olduğundan 2α olur. |OB| ve |OC| doğru parçalarını çekerek bir ikizkenar üçgen oluşturalım. Ol |BC| (Bu kenarın uzunluğuna yazının geri kalanında “a” denecektir.) kenarına O’dan bir yükseklik indirerek iki eş üçgen oluşturalım ve sin α‘ı bulalım. Bir açının sinüsü, dik üçgende o açının gördüğü kenarın hipotenüse oranıyla bulunur. Bu nedenle ikizkenar üçgen içinde oluşturulan dik üçgenden sinα’yı sinα = a/2r  şeklinde buluruz ve içler dışlar çarpımı yaptığımızda 2r = a/sinα eşitliğine ulaşırız. Yani bir kenarın o kenarı gören açısın...
Devamı

Geometrinin Genel Tarihi

  Matematik, tarihin başlangıcından beri insan hayatında ister istemez oludkça büyük bir yere sahiptir. Matematik olarak adlandırılmadan önce bile aslında insanlar problemlerini çözmek için farkında olmadan matematik kullanırlarmış. Tabii kullanılan matematik başlangıçta oldukça basitmiş. Zaman ilerledikçe ortaya atılan yeni fikirler ve teoremlere matematiğin gelişimi sağlanmış ve şu an olduğu hale bürünmüş. Matematik çok geniş bir alandır ve bu nedenle genellikle her biri birbirine bağlı farklı başlıklarda incelenir. Temel olarak analitik ve geometri olmak üzere iki alanda incelenir. Bu yazıda ise geometrinin tarihinden bahsedilecektir. Erken Geometri Geometrinin başlangıcına dair en erken kayıtlar yaklaşık olarak MÖ 3000’de antik Babil ve antik İndus Vadisi’nde halkın geniş açılı üçgenleri keşfetmesine aittir. Erken geometri genel olarak ölçümü kolaylaştırmak amacıyla ortaya çıkarılan açılar, uzunluklar, hacimler ve alanlardan oluşur.  Eski Mısırlılar çemberin alanını yakl...
Devamı

Şapka Problemi

Resim
     Sizin de içinde bulunduğunuz n kişilik bir odada herkesin başına yazı turayla beyaz ya da siyah şapka konulduğunu düşünelim. Yani sizin kafanızda %50 ihtimalle siyah %50 ihtimalle beyaz bir şapka var. Kendiniz dışında herkesin başındaki şapkayı görebiliyorsunuz. Sonrasında sırayla herkesten kafasındaki şapkanın rengine dair bir tahminde bulunmaları isteniyor. Tahminde bulunabilir ya da pas diyerek sıranızı savabilirsiniz. Eğer hata yapılmadan en az bir kişi doğru yanıt verirse her oyuncu 1 milyon dolar kazanacak. Nasıl bir taktik uygulanırsa herkesin 1 milyon dolar kazanma olasılığı en yüksek olur?      The New York Times’da da yayınlanarak Amerika’da matematik severler arasında büyük bir heyecana sebep olmuş “Şapka Problemi” hala farklı stratejiler kullanılarak tartışılmaktadır. Bu konuyu bir de burada ele almak istedim.      Öncelikle şunu aklımızdan çıkarmamız gerekiyor: yanlış tahminde bulunursak kaybederiz. Mesela n kişinin (n-1) ta...
Devamı